Wat Zappa doet
By BW
Even aandacht voor de nevenactiviteiten van de heer Frank Zappa en zijn compagnon Herbie Cohen die na al het gezeur en geëtter van de Metro Goldwyn Mayer mensen rond het produceren van de eerste vier Mothersplaten en Zappa's Lumpy Gravy er zo ontzettend goed aan deden om hun produktiemaatschappij Bizarre te beginnen (die Reprise kant en klare werkstukken aanbood en nog steeds biedt onder het alles-of-niks-graag-of-niet motto) en toen ze zich steeds meer gingen bezig houden met geestelijk verdrukten die de gevestigde platenorde commercieel oninteressant of zedebedervend vond ook maar een eigen grammofoonplatenmaatschappij op touw zetten.
Met de oprichting van de tweede Zappa-Cohen-fabriek, Straight, leek niets het produceren en verspreiden van de wonderlijkste platen meer te kunnen tegenhouden. Edoch, in Engeland weigerden de zedemeesters van Pye de straight-producties uit te brengen en moest CBS dit overnemen.
Hier in dit landje zal waarschijnlijk wel de hele catalogus wor den geïmporteerd, want Bovema verplichtte zich contractueel alles medium priced uit te brengen eventueel uitgezonderd de platen die de justitie als obsceen zou willen verbieden. Toen Zappa hier begin juli was om met zijn nieuwe Mothers het picknikseizoen te openen sloeg hij Kralingen af omdat hij $ 2500 voor een concert te weinig vond. Lullig misschien maar de oude Mothers kwamen met veelvouden van dit bedrag al niet uit de kosten als ze op toernee waren en wat Frank dan uiteindelijk toch lijkt over te houden wordt wel op een zeer sympathieke manier geïnvesteerd, getuige de met verheugend korte tussenpozen binnenkomende Straight- en Bizarre-elpees.
Bizarre dat twee hele elpees spendeerde aan die ontzettend aardige maar tevens volledig geschifte Wild Man Fischer (Reprise 6332; een collectors item, want Larry is tegenwoordig nogal gevaarlijk en het Bizarre-kantoor mag hij niet meer in) en Straight zijn de thuisbases van de randfiguren van de LA-scene: de meelopers (Fischer, Rodney Bingenheimer), de dwepers (GTO's en - vanuit Chicago - de Plaster Casters), de verschopte avantgardisten (Captain Beefheart, Alice Cooper) en de wegbereiders (Lenny Bruce, Lord Buckley) die, hoewel allang onder de zoden, het toch nog verdienen om begrepen te worden.
Zappa heeft zich met de integriteit van een beginnend socioloog en de welwillendheid van een psychiater op deze verzameling freaks gestort en omdat er zo'n sprookjesachtige platencollectie uit is gegroeid werd hij prompt gebombardeerd tot vader/ sponsor van wat dan maar dada-rock moest heten. Wat erop neer komt dat de magere balanzen van Bizarre en Straight aan de inkomstenkant voornamelijk moeten worden opgevijzeld door de omzet van resp. Mothersplaten en de wel verkoopbaar gebleken produkten van door Cohen ingebrachte poëten (Tim Buckley, het echtpaar Yester, Tim Dawe).
Wat Zappa en Cohen zoal hebben uitgebroed met hun alternatieve platenmijen is goed en goedkoop af te luisteren van de sampler Zappéd (in dit krantje al luid bejubeld) die te bekomen is door een dollarbiljet met je adres op te sturen aan Warner Bros., 400 Warner Blvd. Burbank, Californié 91505.
Langs reguliere weg is er ook al veel moois te koop. Daarvan zijn het Fischer-album, de dubbelelpee van Lenny Bruce (voor Bizarre opgenomen door Zappa en Cohen en door Bovema uitgebracht als Transatlantic TRA 195) en Beefhearts dubbele Trout Mask Replica (Straight SMS 2222/3, na de frustrerende expedities in de studio's van Buddha en Liberty eindelijk de totale eruptie van dit verknipte wonderkind) hier al uit en te na besproken.
De bijdragen van Herb Cohen zijn de minst interessante gebleken. Zo zal Farewell Aldebaran van ex-Spoonful Jerry Yester en z zijn vrouwtje Judy Henske (en producer Zal Yanovsky) maar weinigen aanspreken om de doodeenvoudige reden dat het een saaie plaat is die op zijn beste momenten intelligente sfeermuziek laat horen maar voornamelijk wegzakt in onheilszwanger balladenwerk. Niets van een Spoonful Revisited.
Blue Afternoon van Tim Buckley verschilt in weinig van zijn laatste Elektraplaat Happy Sad. Buckley weet het weer zeer overtuigend te brengen met zijn romantische mijmeringen die hij ellenlange balladen weet vol te houden in weerwil van het met wansmaak gekozen begeleidingsorkestje (vibrafoon, conga, Overgauw-gitaar en dus: palmen, ruisende wind, warme avonden met longdrinks). Buckley weet het ondanks alles staande en geloofwaardig te houden met zijn eenmans knapenkoor en in nummers als I must have been blind en Chase the blues away klinkt hij beter dan ooit.
In de hoek van de sociologische verkenningen zit de vijfledige groep Alice Cooper, in hun presentatie een soort hermafrodietengezelschap met gouden gewaden en bepoeierde snuiten. Op Easy Action maken de jongens Cooper geen onwijze indruk met een soort heavy rock die nog wel eens aan de Who doet denken, soms de totale bezetenheid mist, en dan op de oude Love lijkt, maar wel als compact vakwerk blijft doorgaan. Easy Action (naar enkele regels West Side Story die zijn verwerkt) is geproduceerd door David Briggs (Area Code 615, Neil Young II).
Pretties for you, de eerste elpee van Alice Cooper, mag dan niet zijn binnengebracht door Bovema (Joop Visser mag weten waarom) hij is te krijgen via Modern in Rotterdam.
Goed gekke zelf geproduceerde muziek die met behulp van een autoritair leidsman als Zappa(dat opdringerige geklets vanuit de controlroom moet je dan maar voor lief nemen) echt goed had kunnen zijn.
De Coopers werden waarschijnlijk overal van de podia getrapt vanwege hun gouden jurkjes, konden in een platenstudio als die van Straight eindelijk eens onbelemmerd aan de gang en gingen zich dan ook op de eerste plaat volledig te buiten.
Af en toe komt er nog wel een mooi homogeen werkje los - zoals het Who-achtige Reflected dat ook op de sampler staat - maar verder beperken ze zich tot korte indringende mitraillades, afgewisseld met kleine, gekke liedjes (die wel aan oude Mothers-muziek doen denken en veel verder uitgewerkt zouden moeten worden) en gegoochel met de electronica.
Pretties for you, misschien nog wel leuker dan Easy Action, zal bij veel mensen nodeloos irritaties oproepen vanwege dat steeds weer bewust afbreken van soms zeer goede melodién.
Volledig Straight is Permanent Damage. Zappa's klankbeeld van de Occasionally/Organicly /Outrageously samen vibrerende meisjes Pamela, Christine, Mercy, Sandra en Cinderella die hun avonturen met de popstars bezingen in Sweet Sixteen-achtige liederen waarbij ze geassisteerd worden door de wah-wah gitaar van Zappa, de hartverscheurend zingende Rod Stewart en Jeff Beck, die een formidabele slide-guitar solo bijdraagt.
Maar mooier dan de gezongen gedeelten zijn de samenspraken met Viola en Cynthia Plastercaster (door de telefoon), de overpeinzingen over het leven (smerige herinneringen aan gymles, ervaringen met automobilisten), de opgezegde verzen en bovenal de sprankelende conversatie met hun collega-groupie Rodney Bingenheimer die de meisjes Ringo Starr belooft. Zappa heeft het allemaal aan elkaar geplakt tot een zeer gaaf geheel.
Zeer veel te verwachten valt er van A most immaculately Hip Aristocrat (Amerikaans nummer Reprise 6389) een nog niet hier verschenen (Straight?) elpee van de opzienbarende Lord Buckley ('Lord of Flip Manor, Royal Holiness of the Far Out, Prophet of the Hip'), stoffelijk heengegaan maar op Zappéd te horen in een perfecte treinimitatie en op de Elektra-elpee EKS 74047 The Best of Lord Buckley, een compilatie van twee in 1951 door Vaya Records opgenomen platen. Buckley's nummer Hezikiah Jones staat op de witte Dylan Daddy Rolling Stone.
Buckley, uiterlijk een kruising tussen Dali en Lou, fantasierijk als Wild Man Fischer, bezeten als Beefheart en zijn verhalen zingzeggend als een versnelde Johnny the Selfkicker, zal ongeveer 70 zijn geworden, want Charles Tacot weet achterop de Elektra-plaat te melden dat hij al in de twintiger jaren onder protectie van een Chicago-gangster hot harde cabaret zoals dat later gemaakt is door Mort Sahl, Lenny Bruce (en Dick Gregory ?) stond uit te vinden. Een wonderlijke man. die met een overweldigend stemmenarsenaal en in alle denkbare snelheden de meest fantastische verhalen staat te vertellen over uiteenlopende onderwerpen als Indiase muziek, Jonas in de Wallevis, Marcus Antonius' rede aan Caesars graf. Alle beschrijvingen van dit fenomeen schieten tekort. Die Straightplaat moet maar gauw komen, net zoals trouwens Lucille has messed my mind up (Reprise 6391), de elpee van Zappa's nieuwe bassist Jeff Simmons.
Geheel buiten de freaky-sferen van het Straight-circus valt Zappa's jongste activiteit voor World Pacific Records, het componeren en arrangeren voor de Franse violist Jean-Luc Ponty die na een zwakke plaat met Zappa's huidige pianist George Duke het eens mocht proberen met King Kong, Idiot Bastard Son, America Drinks And Goes Home en het speciaal voor hem door Zappa geschreven Music For Electric Violin And Low Budget Orchestra (aanvankelijk bedoeld voor een 97-man sterk orkest.)
Hoewel Ponty het volgens mij niet haalt bij de excentrieke krasser Sugar Cane Harris (van wie ook een solo-elpee te verwachten is) en Ponty's King Kong nogal schamel afsteekt bij de gedreven versie op Uncle Meat, voelt hij zich in gezelschap van mensen als Duke, Ian Underwood, Art Tripp en John Guerin toch genoeg op zijn gemak om hier en daar de sterretjes van de hemel te strijken. Als componist stelt hij nogal teleur met How would you like to have a head like that, een nogal lui stukje jazz, waarop Zappa gitaar speelt als het wat aardiger begint te worden. America drinks komt er goed af dankzij een ruime dosering grappen, Low budget music is verreweg het interessantste stuk (gedirigeerd door Underwood) met de bekende mixture van romantiek, avantgarde muziek, jazz en humor, een combinatie die voor sommigen echt niet hoeft maar voor mij nog steeds verrassingen van eerste orde oplevert. Neemt niet weg dat deze King-Kong plaat een stuk minder is dan bv. Hot Rats, Uncle Meat en Burnt Weeny Sandwich.
bw
Tim Buckley/Blue afternoon (Straight C 05491113)
Girls Together Outrageously/Permanent Damage (Straight C 054-91117)
Alice Cooper/Easy Action (Straight STS 1061) Alice Cooper/Pretties for you (Straight STS 1051)
Judy Henske & Jerry Yester/Farewell Aldebaran (Straight C 054-90928)
Jean-Luc Ponty/King Kong (World Pacific ST-20172) en de rest.....