Ringo als Frank Zappa
By Wim Noordhoek
Frank Zappa's geschiedschrijving van het eigentijdse muziekgebeuren nadert met het gefilmde epos '200 Motels' (een moderne Odyssee?) zijn voorlopige voltooiing. De avondvullende film gaat in december volgens plan in de Europese Hoofdsteden in première en we gaan er maar van uit dat Amsterdam er daar één van is. Tenminste één lichtpuntje in het vooruitzicht tussen al die treurig stemmende feestdagen (zodra de sinterklaas-versiersels in de etalages verschijnen ben ik elk jaar weer reddeloos verloren).
Want als de tekenen ons niet bedriegen staat ons iets heel bijzonders te wachten. De 'popfilm to end all popfilms'? Voorzover 'Gimmie Shelter' dat al niet was. Maar '200 Motels' is ook geen reportage, hoogstens een uitgefriekt beeldverslag van de opvoering van een uitgefriekte Komische Pop Opera. Aan de ene kant heeft Zappa de klassieke operagegevens als dialoog, zang en symphonie-orkest gebruikt, aangevuld met grollen, verkleedpartijen, de Mothers en ballet, om er aan de andere kant een video-reportage van te laten maken, die vervolgens werd opgeblazen tot 35 mm kleurenfilm.
In een recent gesprek met Aloha's franse zusterblad 'ACTUEL' zei hij hierover: 'Video is een ideaal procedé voor zo'n soort film. En de techniese kwaliteit is perfekt. Opgeblazen tot 35 mm is het beeld schitterend. Je zult je ogen niet geloven. Bovendien kan je met kleuren massa's visuele elektroniese effekten maken. We hebben in engeland gedraaid, omdat ik het europese video-systeem wilde gebruiken, met 625 beeldlijnen. Het amerikaanse heeft betere kleuren, maar kan moeilijk op film worden overgebracht. We werkten met een regisseur, die de beelden van de kamera's uit de studio binnenkreeg in een wagen die buiten stond. Hij heet Tony Palmer, heeft bij de BBC gewerkt en heeft veel video-experimenten gedaan. Hij deed het beeld, ik deed de regie in de studio'. Zappa zegt verder in het interview voor de première naar Parijs te zullen komen.
Inmiddels is in ons land de dubbel-elpee met muziek uit de film verschenen. Vier plaatkanten vol zeer afwisselende korte stukken zang met orkest, dialogen, Zappa-instrumentals door de Mothers, rocknummers door de Mothers. Een plaat die zijn volle waarde pas zal krijgen als je de film er bij hebt gezien. Al staan er schitterende dingen op, die als voorproefje het water al in de mond brengen en die ook op zichzelf zeer de moeite zijn.
In Rolling Stone verklapte Mother (en ex-Turtle) Howie Kaylan de plot van de film (Rolling Stone, 16-9-71): 'The plot line may not be revealed to mo most viewers, but it's that touring can make you crazy. It takes place in Centerville, a real nice place in which to raise your kids, and the Mothers of Invention come to town and there's a concentration camp with turrets at one end with Herb Cohen at a machine gun. That's where the orchestra lives, behind barbed wire.'
Klare taal. Spelers in '200 Motels' zijn behalve Zappa zelf (die er nauwelijks in voorkomt) Ringo Starr als 'Larry the Dwarf, verkleed als Frank Zappa', Theodore Bik el als het kwade genius Rance Muhammitz, Keith Moon van de Who als non, Gabby en Miss Lucy van de GTO's als boetiekhoudsters en Miss Pamela als interviewster van Rolling Stone. En dan de Mothers zelf, met nieuwe bassist Martin Lickert, die eigenlijk de chauffeur van Ringo was, maar te elfder ure de om persoonlijke redenen uitgevallen Jeff Simmons moest vervangen.
Simmons had na het lezen van zijn rol in het draaiboek ('Ik ben te goed voor deze groep, Zappa is te oud, dit is cabaret, niemand wil met een cabaretier naar bed, ik ga weg, ik wil blues spelen') uitgeroepen 'Dat kan ik niet zeggen, dat is te waar'. Toch had Zappa de Mothers tevoren meegedeeld dat ze zichzelf zouden moeten spelen, zoals hij ze zag.
NU DE BEELDEN NOG
Sinds 'Freak Out' heeft Zappa in elke plaatproduktie meer of minder zijn haat-liefde relatie met de popmuziek verwerkt. 'We're only in it for the money' tastte het subkultureel gebeuren, inklusief muziek het hardst, in het kruis. 'Ruben & the Jets' werd daarna weer een liefdesverklaring aan het populaire lied van een periode terug. Na puur-muzikale omzwervingen komt hij nu terug in het satirische vlak. De 'live'-plaat in de Fillmore East bracht veelbelovende voorproefjes van welke kant het op ging. De nu verschenen dubbelelpee op United Artists laat horen dat het muzikaal en kwa dialoog allemaal gebeiteld zit met '200 Motels'. Nu de beelden nog.